ADHD staat voor ‘Attention Difficit Hyperactive Disorder’ of te wel: aandachtstekort met hyperactiviteit en impulsiviteit.Het is een diagnose op basis van een combinatie van gedragskenmerken, die meestal naar voren komen in de kindertijd. Soms treden de kenmerken pas op latere leeftijd zodanig op de voorgrond dat ze herkend worden. Deze aandoening komt bij vier tot vijf procent van de kinderen voor en bij drie tot vier procent van de volwassenenDe drie kenmerken op een rijtje:

1. Aandachtstekort:

  • moeite met letten op details
  • slordigheidsfouten
  • moeite met focussen op taak
  • lijkt niet te luisteren als aangesproken, dromerig/staren
  • moeite opdrachten op te starten, uit te voeren en/of af te ronden
  • moeite met organiseren/plannen
  • afkeer van taken waarbij concentratie nodig is, zoals schoolwerk
  • vaak spullen kwijt
  • afgeleid door omgeving
  • vergeetachtig

2. Hyperactiviteit:

  • beweegt veel met handen en voeten, kan niet goed stilzitten
  • staat vaak op waar dat niet mag
  • rent vaak rond, kan niet rustig spelen
  • is vaak ‘in de weer’ of draaft maar door
  • praat vaak aan een stuk door.

3. impulsiviteit:

  • flapuit
  • moeite met op beurt wachten
  • bemoeit zich vaak met anderen

ADHD staat als diagnose omschreven in de DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), een van de meest gebruikte internationale classificatiesystemen in de geestelijke gezondheidszorg. De stoornissen in de DSM-5 worden beschreven op basis van waarneembaar gedrag. In de DSM-5 wordt ADHD tot de neurobiologische ontwikkelingsstoornissen gerekend.

Onrustig of ongeconcentreerd gedrag duidt niet direct op ADHD. Pas wanneer dit gedrag voldoet aan de volgende criteria volgens de DSM-5, kan de diagnose ADHD worden gesteld:

  1. Er zijn voldoende symptomen van aandachtstekort en/of hyperactiviteit/ impulsiviteit aanwezig
  2. Een aantal van deze symptomen is aanwezig vóór het twaalfde levensjaar
  3. De symptomen doen zich voor in meerdere sociale contexten (gezin, school, buurt)
  4. Deze symptomen zorgen voor ernstige beperkingen in het sociale, school- of beroepsmatige functioneren van het kind/de jongere
  5. Deze symptomen kunnen niet beter worden verklaard door aanwezigheid van een andere stoornis.

Drie vormen van ADHD

De DSM-5 onderscheidt drie vormen:

  • Het overwegend onoplettende beeld
  • Het overwegend hyperactieve/impulsieve beeld
  • Het gecombineerde beeld

De laatste (gecombineerd beeld) is de meest voorkomende vorm. Minder vaak gediagnosticeerd wordt het overwegend onoplettende beeld (ook wel ADD genoemd. Dit komt wat vaker voor bij meisjes dan bij jongens.

De benaming ADD komt in de DSM-5 niet meer voor, maar de afkorting wordt nog wel steeds gebruikt. Dit heeft ermee te maken dat in het spraakgebruik en in de klinische praktijk ADHD vaak alleen wordt geassocieerd met het overwegend hyperactieve/impulsieve beeld of het gecombineerde beeld.

Kinderen met ADD vallen vaak niet op, omdat ze minder druk zijn en minder overlast veroorzaken dan kinderen met de andere twee beelden. Toch heeft ADD een enorm effect op de levens van de kinderen. Het leidt er vaak toe dat zij op school minder presteren dan zij zouden kunnen.

Oorzaak:

Wat precies de oorzaak van ADHD is, weten we niet. Het kan zijn dat kinderen door hun aanleg enorm beweeglijk of afleidbaar zijn. Het kan ook zijn dat omstandigheden tijdens hun ontwikkeling daarbij een rol spelen. Waarschijnlijk gaat het in de meeste gevallen om een combinatie.

Zowel erfelijkheid als de omgeving spelen dus een rol bij het ontstaan van ADHD We weten ook dat de hersenen van jeugdigen en volwassenen met ADHD anders functioneren dan gemiddeld bij mensen het geval is. Het is wél duidelijk dat de omgeving en de opvoeding geen ADHD veróórzaken en ook geen ADHD kunnen voorkómen. Maar de opvoeding beïnvloedt het uiteindelijke gedrag wel sterk.